Saturday, June 29, 2013

Taalverhaspelingen waar ik stiekem toch om moet lachen en een voorstel tot ander gebruik van enkele

Je kent het wel. Iemand zegt of schrijft iets en gebruikt een woord dat vaak wel op het juiste woord lijkt, maar toch verkeerd is. Soms leidt dat tot hilariteit. Ewoud Sanders geeft in zijn boek Aarsrivalen, scheldkarbonades en terminale baden een aantal geweldige voorbeelden, zoals een Rotterdamse vrouw die op het consultatiebureau trots zegt dat ze de genitaliën van haar kinderen op haar arm heeft laten tatoeëren (ze bedoelde initialen), of de president-commissaris van een bouwstoffenhandel die bij de aandeelhoudersvergadering opende met de woorden: "Ik kan met genoegen vaststellen dat het scrotum aanwezig is en dat derhalve rechtsgeldige besluiten kunnen worden genomen." Hij bedoelde quorum. Of dat hopen we dan maar.
Ewoud Sanders is overigens een prima bron van taalweetjes en de nodige verzamelingen van dingen die hij woordinfecties noemt, een term waarvan hij toegeeft dat hij hem niet zelf heeft bedacht. Het is wel een treffende term waarvan ik hoop dat die zich wijderverbreidt. Op zijn website kun je een groot aantal van zijn boeken gratis downloaden voor eigen gebruik. Hulde aan Ewoud Sanders voor dit initiatief.
Vaker zullen mensen die het beter weten - want er zijn altijd mensen die het beter weten - echter een geërgerde houding aannemen over zo veel ingebeelde domheid. Niet doen. Is nergens voor nodig. Afgezien van het feit dat we allemaal fouten maken in ons taalgebruik, zijn de regeltjes niet heilig. Ik kies daarom hier voor een andere houding, namelijk dat we deze taalverhaspelingen een andere betekenis gaan geven en die in de nieuwe zin gaan gebruiken. Een aantal voorbeelden:

1) kwakkeloos - klakkeloos

Het juiste woord is klakkeloos in een zin als:

"Hij nam de antwoorden van zijn buurman tijdens het proefwerk klakkeloos over."

Hier betekent het iets als 'zonder bedenken, zonder overweging, onnadenkend'.

Maar kwakkeloos is een te leuk woord om zomaar te verbannen naar het rijk van Grove Voudten en Misdaden Jegens de Nederlandsche Tael. Mijn voorstel voor de nieuwe definitie en een aantal voorbeeldzinnen.

kwakkeloos (bn.), (gezegd over een man) niet in staat kinderen te verwekken.
Omdat Laurens kwakkeloos is, hebben hij en Rita besloten de weg van de adoptie te bewandelen.
Sinds zijn vasectomie gaat Herbert kwakkeloos maar gelukkiger door het leven.

2) heetgeblakerd - heetgebakerd

Blakeren betekent 'de oppervlakte branden' of 'door straling verwarmen'. Als de zon blakert, betekent dat dat de zon fel schijnt en na een brand kunnen de muren van een huis geblakerd zijn.

Heetgebakerd betekent iets als 'driftig, opvliegend' en komt van het woord baker 'vroedvrouw', waarbij de achterliggende gedachte was dat de manier van bakeren invloed had op iemands karakter.

Tijd voor een nieuwe definitie.
heetgeblakerd (bn.), in hoge, vaak onnatuurlijk ogende mate bruin geworden door de zon.
Anja kwam zo heetgeblakerd terug uit Spanje dat het leek alsof ze twee weken in het tosti-ijzer had gelegen.

Het merendeel van de verhaspelingen die ik heb gevonden zijn ofwel heel flauw, of produceren een woord dat al bestaat en een andere betekenis heeft, maar ik stel hierbij de mogelijkheid open voor verdere suggesties.

Ego dixi.

No comments:

Post a Comment